Angst? Check. Dwangmatig? Check. #DeMening #DSAvond

Ik had mijn column al klaarliggen, toen ik telefoon kreeg van een vriendin die, na jaren aarzelen, vandaag een afspraak had met een psychiater. Wat ze me vertelde, maakte me zo kwaad dat ik besloot de boel om te gooien.

Vera, laten we haar zo noemen, heeft al jaren last van dwanghandelingen en angstaanvallen. Onlangs belandde ze na zo’n aanval van plotse paniek in het ziekenhuis. Dat gebeurde al eerder, maar nu drong de spoedarts aan op verdere behandeling. Bij een psychiater. Vera twijfelde, want dat zou confronterend graafwerk worden, maar de dwanghandelingen en angst namen toe, dus besloot ze uiteindelijk toch te gaan.

Vandaag. Twee maanden wachttijd later.

‘En? Hoe is het gegaan?’

Dat de psychiater de hele tijd op haar computerscherm had gekeken, zei Vera. De hele tijd, dat waren veertien minuten. Ondertussen praatte Vera over haar angst. Hintte ze voorzichtig op wat daarachter schuilt, maar wat ze moeilijk kan zeggen. En vertelde dat ze al jaren achter haar leven aanholt, en maar net het hoofd boven water houdt. ‘Da’s moeilijk, hé’, zei de psychiater. En noteerde wat getallen op een briefje, dat ze daarna onder Vera’s neus duwde. ‘Je nieuwe medicatieschema. We gaan je omschakelen naar een zwaarder antidepressivum.’

Vera probeerde uit te leggen dat ze geen zwaardere pillen wilde, want dat het crisismoment voorbij was, en dat het alweer beter ging. Maar dat ze besloten had haar probleem echt aan te pakken. Ten gronde. Nog voor ze haar verhaal kon aanvatten, vroeg de psychiater: ‘Heb je ook behoefte aan psychotherapie?’

Vera was in de war; dat was toch waarvoor ze hier zat? Al dagen had ze nagedacht over wat ze wilde zeggen. ‘Eh eh eh…’

‘Ik begrijp het’, zei de psychiater. ‘Soms is het te veel, om dat erbij te nemen. Dan zie ik u binnen anderhalve maand, voor een nieuw voorschrift.’ En hup, Vera stond alweer buiten.

Is het dat nu psychiatrie in België anno 2014? Een volautomatische pillenfabriek. Bandwerk, een robotbehandeling. Het leven gereduceerd tot symptomen en medicatie. Mathematisch vinkjes zetten. Angst. Check. Dwanghandelingen. Check. Minstens twee uur per dag. Check. Om vervolgens de medicatie te berekenen. Een psychiater op automatische piloot. Die had ook nog gevraagd of Vera nog functioneerde op het werk, ‘vooral om te weten of ik een briefje nodig had’, zei ze. ‘Ik hoop maar dat er niemand met een serieus probleem in die wachtzaal zat.’

Psychiaters foeteren al jaren over huisartsen die ‘zomaar’ allerlei psychofarmaca voorschrijven. En over cliënten die voor alles een pilletje eisen. Misschien moeten ze eens de hand in eigen boezem steken? Ook hun praktijken zijn niet vrij van gemakzucht.

Sofie Liekens, die aan de KU Leuven doctoreerde op over-medicatie bij depressie, stelde vast dat huisartsen onder meer makkelijker medicatie voorschrijven dan psychotherapie, omdat ze hun patiënten de hoge kosten willen besparen. Want een bezoek aan de psycholoog of therapeut wordt niet terugbetaald, een bezoek aan de psychiater wel. In het federaal regeerakkoord was wel voorzien in terugbetaling van psychotherapie na doorverwijzing, maar dat is nog niet voor morgen.

Vera zei dat ze het zou uitzoeken, hoeveel ze de maatschappij nu gekost had. Hoeveel de mutualiteit zou bijleggen voor die veertien zinloze minuten. Wie mee betaalde voor die dure pillen, die ze meteen in de vuilnisbak had gekieperd. ‘Zouden we dat geld niet beter investeren in persoonlijker therapievormen?’ vroeg ze zich af. Gelijk heeft ze. Alleen heeft zij er niets meer aan. Want ik weet zeker dat Vera hierna nooit meer de stap naar de psychische hulpverlening zet. Daar word ik pas echt woedend van.