#Hautekiet #DeMinuut

Ik ben het zelden eens met collega’s, maar met Jamal Ouariachi wil het nog wel eens lukken; ik ben altijd blij als ik hem zich hoor ergeren aan de alomtegenwoordigheid van kromtaal en leegte in de letteren. Maar hoezo, het zijn roerige tijden? En hoezo, er broeit wat in de huidige generatie? Dat moet een grapje zijn.

Onze tijd is die van de verheerlijking van de middelmatigheid. Intellectuelen zijn overbodige overlast geworden, inhoud dus ook. Een generatie die niets heeft meegemaakt schrijft boeken waarin niets gebeurt – inhoudelijk niet en stilistisch nog minder. Gevraagd naar de vorm van hun boek, antwoorden zij wellicht in koor rechthoekig. Schrijven is al lang geen roeping meer, maar een carrière-optie. Deze ambtenaar-auteurs, die tijdens een cursus start-to-write vooral hun marketablility hebben getest, noteren wat in hun leven niet gebeurd is in zinnen van maximum vijf woorden. Rechttoe-rechtaan-rechtdoor, plotpuntgewijs lineair op de eindstreep afstevenend. Bij voorkeur realistisch en enigszins exhibitionistisch.

Natuurlijk zijn er ook boeken die wel ergens over gaan. Gelukkig. Na het jaar van de rouwroman kwam het bankencrisisboek, en op het jaar van de vluchteling volgde dat van de pedo. Dat is goed, maar het is ook een pervers mechanisme. Literatuur wordt een zalving, een maatschappelijk lavement dat ons schuldgevoel wegspoelt zonder schuren. De absolutie op honderd pagina’s. Dicht bij de waan van de dag ook; de meeste romans mikken dezer dagen nauwelijks verder dan de pers. Historisch perspectief? Te moeilijk. Een breder kader? Zeldzaam. Nochtans is dat de rol van een auteur; anders had hij net zo goed journalist kunnen worden.

Erger nog: vaak is dat zogenaamd maatschappelijke engagement een verdekte economische keuze, in functie van de markt. Aflaten verkopen altijd goed, net als herkenbaarheid. En verkoopscijfers zijn een kwaliteitslabel geworden: hoe groter de oplage, hoe beter het boek – alsof het dichter benaderen van grootste gemene deler van de wansmaak een pluspunt is. Volgens die logica is McDonalds een sterrenrestaurant.

Heb ik tegen een paar schenen geschopt? Mooi zo. De literatuur heeft geen baat bij gecoiffeerde poedels die braaf applaudisseren op elkaars boekenfeestje in de hoop dat iemand straks ook iets aardigs over hun worp zegt. Literatuur is roeping, passie, ballen. Schrijven of sterven. Zonder angst. En zonder businessplan. Een schrijver is een kunstenaar, geen ambtenaar. En kunst geen alternatief voor  werken in een koffiebar.