Usher (Vlaamse première)

Kameropera (2018) – Belgische & Nederlandse tournee
Muziek van Claude Debussy / Annelies Van Parys – Libretto van Claude Debussy /Gaea Schoeters gebaseerd op The Fall of the House of Usher van Edgar Allan Poe – In opdracht van  Staatsoper Unter den Linden en Folkoperan Stockholm, i.s.m. Muziektheater Transparant en Opera Vlaanderen

In Usher gaan de muzikale werelden van Claude Debussy en de Vlaamse componiste Annelies Van Parys een verrassende dialoog met elkaar aan. Van Parys creëerde samen met librettiste Gaea Schoeters een nieuwe kameropera op basis van Debussy’s schetsen voor La chute de la maison Usher (1908-’17), naar Edgar Allan Poe.

****. Usher should become a core part of the 21st-century chamber opera repertoire. —The Financial Times—

180 jaar na zijn creatie is Edgar Allen Poe’s Fall of the House of Usher nog altijd een huiveringwekkend verhaal. In zijn schetsen van het libretto focuste Debussy op de manier waarop paranoia mensen gek kan maken, en hen ertoe kan brengen de meest irrationele dingen te doen. Waar Poe in het originele verhaal de nadruk legde op de paranoïde sfeer en de zintuiglijkheid die zo typerend is voor Gothic novels, introduceerde Debussy met zijn Médecin een actieve slechterik. Hij diepte ook de psychologische verhoudingen tussen personages uit, installeerde een incestueuze verhouding tussen de tweelingen Roderick en Madeline, en focuste op angst en paranoia als de weg naar menselijke waanzin: onder de invloed van de manipulaties van de Médecin verstikt Roderick zijn geliefde zus Madeline in een poging haar te beschermen tegen de spoken die hem achtervolgen.

Ein verstörender Appell an die Gegenwart. —Tagesspiegel.de—

In een hedendaagse context geplaatst laat dat ‘angst is macht’-mechanisme zich bijna vanzelf lezen als een metafoor voor het huidige politieke succes van Nieuw Rechts: in de handen van populistische partijen is angst, reeël of ingeblazen, een machtig middel voor sociale controle, dat mensen ertoe brengt hun vrijheid (hun privacy, hun rechten, hun vrijheden) vrijwillig op te geven in ruil voor de illusie van veiligheid, geboden door een sterke leider. Zo wordt Usher een pijnlijk accurate illustratie van de huidige tijdsgeest.

**** “Op het fundament van een onaffe Debussy-opera creëerden Van Parys en Schoeters een indringend en actueel drama. (…) De kolkende en fonkelende klankmengsels, met eigenzinnige kleuren als accordeon, zijn vintage Van Parys. (…) Angst, macht en waarheid: Usher is een actuele opera. Nergens ligt het er dik bovenop, maar des te sterker resoneert daardoor de incestueuze ménage a trois van Usher met de actualiteit.” — NRC —

Usher vertrekt van Debussy’s onafgewerkte “La chute de la maison Usher;” de opera moest de tegenhanger worden van zijn onwereldlijke Pelléas, maar helaas maakte hij hem nooit af. In het begin van Usher, waar het meeste muzikale materiaal nog van Debussy is, sluipt mijn muziek haast onmerkbaar tussen de zijne. Gaandeweg, naar gelang het huis verder instort, neemt mijn muziek het meer en meer over en distorteert ze meer en meer.

Nominated for the International Opera Awards 2019 (World Premiere)