Bijna 50 dagen #dailyprotest tegen de #veiligheidsstaat

Ik heb de afgelopen week zeven vluchten genomen, tussen -voornamelijk- Europese luchthavens. Daarbij ben ik vier keer gefouilleerd, vier keer geswipet op drugs/andere zooi, mijn biometrische kenmerken zijn twee keer gescand (waardoor ik bijna twee keer mijn vlucht miste omdat de machine last had met mijn paspoort), en ik ben vijf keer gebodyscand. Mijn schoenen zijn vijf keer extra door de scanner gegaan en mijn baggage is twee keer geswipet.

Maar wat me nog frappeerde -behalve de vaststelling dat bij veel controles duidelijk aan etnic profiling wordt gedaan-, is dat bij één van die controles net voor mij een peuter van twee werd gefouilleerd. De securitybeambte (die ook maar zijn werk doet), was supervriendelijk: “spreid je armen eens en speel vliegtuig,” vroeg hij. Om vervolgens het kind electronisch te checken. Het jongetje vond het best; het had alles van een leuk spelletje. Hij zal er, eenmaal groot, ook niet tegen protesteren: jong geleerd is geaccepteerd. Voor hem is het normaal. Ik groeide op in een andere tijd, en ik vind het choquerend.

Het voorval herinnerde me aan een gesprek dat ik een paar maanden geleden voerde met een Israëlische vredesactiviste, die verrast reageerde op mijn ergernis over de aanwezigheid van militairen op straat. “Dat is een luxe die wij ons niet meer kunnen permitteren. De gewenning is intussen zo groot dat het ons niet meer opvalt, en de toestand zodanig geëscaleerd dat we daar al lang niet meer tegen protesteren – we hebben andere zorgen. Maar op de keper beschouwd heb je gelijk: het is natuurlijk duidelijk het begin van een gemilitariseerde controlestaat.” Zei zij.

Een paar weken later had ik een ander gesprek met een vriendin, die me zei dat ze de eerste keer dat ze met een kleuter langs de Antwerpse soldaten liep ook het gevoel had dat dat niet hoorde, maar ook vaststelde dat ze het intussen ‘gewend’ was.
Gewenning treedt snel op. En eenmaal iets geïnstalleerd, gaat het meestal niet meer weg. Kijk maar naar de aanwezigheid metaaldetectoren, camera’s en gewapende agenten in Amerikaanse scholen: ingevoerd na een schietpartij, quasi zonder protest van ouders. Uit een grootschalig onderzoek een paar jaar later bleek dat ze volstrekt nutteloos waren voor het verhogen van de veiligheid, maar intussen zo geïnstitutionaliseerd dat ze, zelfs na protest, niet meer weg te krijgen waren.

Een Veiligheidsstaat is snel gemaakt. Het is een vorm van maatschappelijke ordening die veiligheid belangrijker acht dan vrijheid, democratie en mensenrechten – want dat zijn luxeproducten. En waarbij, om het onveiligheidsgevoel van een deel van de bevolking weg te nemen, een ander deel van de bevolking wordt gestigmatiseerd en onderdrukt – want etnic profiling werkt. Dat het ook een voedingsbodem is voor gistende frustratie vergeten we.

Maar laat ons vooral ook iets anders niet vergeten: het Israëlische model is fantastisch exportproduct. En een industrie waarin massaal veel geld omgaat. Laat dat een van de redenen zijn waarom veiligheidsmaatregelen, eenmaal ingevoerd, nooit meer verdwijnen. Iemand verdient fortuinen aan al die controles en die apparatuur. En wij betalen mee, niet alleen letterlijk (het geld dat naar veiligheid gaat, gaat niet naar onderwijs, sociale zekerheid, werk, en andere maatregelen die veiligheidsverhogend kunnen zijn), maar ook met een verlies aan privacy en vrijheid.

Dus, mijn beste gezappig koffielurkende hipsters, als we werkelijk onze Europese verlichtingswaarden willen veilig stellen, is het misschien tijd om onze stem te laten horen. Want gewenning treedt snel op. In Israël hebben ze ook goeie latte, maar het leger verdwijnt er nooit meer uit het straatbeeld.

Dus ik zeg het nog eens: Ik weiger de aanwezigheid van het leger in de Belgische straten als normaal te beschouwen. #dag44 #notinmyname#burgerstem #dailyprotest

Het leger trof ik overigens alleen aan in België (maar ze staan er ook in Frankrijk, en Italië – I know). In Duitsland is zoiets niet denkbaar, in Noorwegen evenmin.