Found in Translation — Aflevering 4

22/12/23 — Om te vieren dat mijn werk het afgelopen jaar (en ook de komende jaren) in zoveel talen vertaald is, heb ik besloten al mijn vertalers te interviewen. Omdat hun werk al te vaak onderbelicht blijft en zij meestal buiten beeld,  terwijl een boek in het buitenland maar zo goed is als zijn vertaler. Hun métier, koppigheid, taalgevoel, creativiteit en precisie zorgen ervoor dat een boek zijn ziel behoudt, dat het ritme klopt, het proza zingt, de betekenis niet verschuift en de spitsvondigheden niet afvlakken. In het beste geval wordt je boek er zelfs beter van dan het was. Omdat ik zelf ook weleens iets vertaal weet ik het maar al te goed: het is een (vaak onderbetaald) vak dat engelengeduld vraagt, vaak aartsmoeilijk en soms frustrerend is, maar dat ook intense voldoening kan schenken. En dat meer aandacht verdient.

Dus ziehier — een hommage aan de vertaler. In aflevering 4:
Suzanne Notte, die samen een aantal van mijn kortverhalen en heel wat opera- en liedteksten naar het Frans vertaalde, waaronder Usher, A cette fable en de Franse delen van de stationsopera Lost&Found.

 

Werk je nauw samen met een auteur, of net niet?
(En waarom? Wat zijn de voor- en nadelen ?)

Een nauwe samenwerking met de auteur is voor mij essentieel.

Voor mij voelt vertalen als lezen van binnenuit, waarbij je in het hoofd van de auteur probeert te kijken en dus analytisch naar een tekst kijkt. Kan je nog genieten van het boek als je het vertaalt ? Verandert vertalen je manier van lezen ?

Vertalen impliceert van binnenuit lezen; het leesgenot wordt erbij vermenigvoudigd (meestal lees ik te snel).

Wat vond je fijn aan het vertalen van mijn werk, en wat net lastig ?
Waar lagen de uitdagingen, de moeilijkheden, de kansen? Welke passage heb je vervloekt?

Het grootste (maar opwindende) probleem met je proza is de lengte van bepaalde zinnen.

Welke moeilijke keuzes kwam je tegen en hoe ga je daarmee om?
Primeert voor jou ritme en kleur of precisie en betekenis?

Ritme, kleur en precisie zijn even belangrijk en sluiten elkaar niet uit.

Is vertalen een kunst (en een kwestie van inspiratie) of toch eerder een vak (en dus métier)?

Vertalen is tegelijk een kunst en een vak.

Heb je een metafoor of een uitdrukking waar je vertalen graag mee beschrijft?

De metafoor componist/instrumentalist is een oud liedje, maar het klopt.

Wanneer / waar / hoe vertaal je? (voel je niet verplicht te antwoorden, ik ben gewoon altijd benieuwd naar werkplaatsen, gewoontes, werkritmes, etc.)

Vertalen is voor mij als goud zoeken: het boeit me en ik houd niet op voordat ik een mooie formule heb gevonden. Ik concentreer me liefst in een comfortabele zetel en zonder iemand in de buurt.

Suzanne Notte, 22/11/2023

Bio
Zoals je het weet, ben ik maar een gelegenheidsvertaalster:
af en toe speel ik die rol met veel plezier voor jou, maar dat is alles.