de beste boeken van 2018 #DSLETTEREN

28/12/2018, DSLetteren –

1 Welk boek van 2018 is voor u het hoogtepunt van het jaar?

Het verhaal van Een odyssee (Daniel Mendelsohn) is eenvoudig: vader Jay komt college volgen bij zijn zoon over gelijknamige epos uit de 8e eeuw v.C., dat al gauw het venster wordt waardoor Daniël zijn eigen vader leert kennen. Odysseus is een mooiprater die zich overal uitkletst, en ook Daniëls familieverleden wordt in deze nieuwe lezing steeds minder eenduidig: waarheid is veranderlijk. Maar belangrijker, veel belangrijker, dan het wat is het hoe: de taal wervelt, de metaforen schitteren, de structuur is indrukwekkend. Dit is een schaamteloos complex boek, dat zo meeslepend is dat zelfs bespiegelingen over Griekse grammatica een pageturner zijn. Lezen! (Dat is een imperatief.)

En hou daarbij zeker Homerus’ origineel bij de hand, bijvoorbeeld in de voortreffelijke nieuwe vertaling van Emily Wilson: een Odyssee die niet alleen zingt, maar ook subtiel vraagtekens plaatst bij het heldendom van Odysseus. Hij is bij haar geen held-van-duizend-listen, maar a complicated man, die, vrij vertaald en zonder jamben, rondzwierf en verdwaalde.

 

2 Welk boek van 2017 had meer aandacht verdiend?

“Ik leerde wat elk dromerig kind moet weten: dat je over elke horizon heen kunt, ook al lijkt hij nog zo ver weg.” De ondertitel van Westwaarts met de nacht is niet voor niets Grensoverschrijdende memoires: Beryl Markham was niet alleen de eerste vrouw die van Londen naar Amerika vloog, ze koos ook (op haar zeventiende al) radicaal voor onafhankelijkheid en verlegde daarbij nogal wat conventies van haar tijd. Zo hield ze er een rist minnaars op na, en doorkruiste ze heel Afrika in een tijd waarin vrouwen nog aan de haard hoorden. Dat ze een voortreffelijk auteur was, gaf zelfs Hemingway —met tegenzin­­— toe: “Ze schrijft zo goed dat ik me schaam voor mezelf als schrijver. A bloody wonderful book.” En, voor die tijd, verrassend wars van koloniaal paternalisme.

Voor elke politicus die nog steeds niet begrijpt waarom de traditionele partijen hun kiezers kwijtraken aan rechts-populistische partijen is Terug naar Reims van Didier Eribon verplichte lectuur. Zijn snoeiharde analyse van de politieke crisis waarin Europa verkeert, is helderder dan alle actualiteitsprogramma’s van het afgelopen jaar bij elkaar.

 

3 Welk personage uit een jeugdboek verdient een tweede leven?

Thura uit de Thule-trilogie van Thea Beckman: haar grote kracht schuilt in de zeldzame combinatie van doortastendheid en mededogen. Dat maakt van haar, in een cultuurclash tussen een ‘mannelijke’ en een ‘vrouwelijke’ beschaving, een rolmodel om u tegen te zeggen. (Beckman geloofde overigens niet dat een vrouwenmaatschappij het beter zou doen dan zijn mannelijke pendant. Volgens haar deugden mensen gewoon niet, wegens “hebzuchtig, agressief en onverdraagzaam.”)

De grootmoeder uit De heksen van Roald Dahl: ze is niet alleen geweldig grappig en onwaarschijnlijk tegendraads, ze houdt zelfs geen grammetje minder van haar kleinzoon nadat hij in een muis veranderd is. Onvoorwaardelijker kan liefde niet zijn.

En Bastiaan uit het Oneindige Verhaal Michael Ende: omdat zonder fantasie alles sterft.

Het stuk zoals het is verschenen, kan je hier nalezen.