Betrapt #DeMening #DSAvond

DSavond, 04/11/13 – deze week geef ik elke dag mijn #mening over een item uit de actualiteit. Ziehier dag 1.

1 mei 1960. Piloot Gary Powers stijgt in het grootste geheim op vanuit Peshawar, Pakistan voor een spionagevlucht boven de Sovjetunie. Zijn doel: het fotograferen van militaire en nucleaire sites. Helaas halen de Russen zijn toestel neer, en dwarrelt Powers aan zijn parachute recht in de armen van de KGB. De Amerikanen proberen de meubels nog te redden; snel verven ze een U2-spionagevliegtuig in NASA-kleuren en verspreiden het bericht dat een weervliegtuig in moeilijkheden is geraakt en daardoor boven de USSR is neergestort. Chroesjtsjov kan zijn plezier niet op als hij hoort hoe de VS het incident proberen te camoufleren. Een week lang laat hij hen het verhaal aandikken, om dan de springlevende piloot en de brokstukken van de met spionageapparatuur gevulde U2 uit zijn hoed te toveren. Het gezichtsverlies voor Eisenhower is immens. Spioneren is één ding, liegen een ander. Betrapt worden is, in beide gevallen, hoogst gênant.

Als Powers na 21 maanden cel terugkeert naar de VS, is de CIA woedend. Waarom vernietigde hij zijn vliegtuig niet, en vooral, waarom pleegde hij geen zelfmoord met de gifnaald die hij bij zich droeg? Powers verzucht: ‘Ik hield zoveel van het leven.’ Hij komt er met ontslag vanaf, omdat hij geen cruciale informatie aan de Russen heeft gegeven. Ook Snowden heeft de VS gevraagd hem niet langer als verrader te behandelen. Zonder succes. Snowden is Powers niet. Uit gewetensnood vrijwillig de waarheid spreken is nog iets anders dan uit levenslust -een begrijpelijke menselijke zwakte- verzuimen zelfmoord te plegen. En de onthullingen over de afluisterpraktijken van de NSA, van vriend en vijand, zijn even gênant voor Obama als het overleven van Powers voor Eisenhower. Het brandje met Merkel is nog niet geblust, nu blijkt dat ook VN-secretarisgeneraal Ban Ki-Moon is afgeluisterd.

Het is met spionage zoals met overspel: wie zijn lief ervan verdenkt een affaire te hebben, en vindt dat hij daarom haar gsm-berichten mag lezen, wordt beter niet betrapt. Anders is het vertrouwen, zelfs als er niets te vinden was, voorgoed geschonden. Wie zijn bondgenoten bespioneert, maakt vijanden voor hij het weet. Spionage die niet geheim genoeg is, is altijd contraproductief. Op de vraag hoe hoog hij vloog toen de Russen hem neerschoten, antwoordde Powers steevast: ‘niet hoog genoeg.’ Hetzelfde geldt, helaas, voor de NSA.

En Merkel? Die is even blij als Chroesjtsjov. De gêne van Obama is de perfecte pasmunt voor onderhandelingen over een upgrade van Duitsland in de Champions League van de spionage:  een toetrede tot de Five Eyes bijvoorbeeld, een groep landen die sinds WOII afgeluisterde informatie deelt. Dat is veel productiever dan de VS op het matje roepen. Jammer voor Snowden, die daardoor wellicht geen asiel zal krijgen in Duitsland. En voor ons, want het sleepnet van de NSA vist veel breder dan dat van de klassieke spionage, waardoor de privacy van de gewone burger de bijvangst blijft van de staatsveiligheid – een beetje zoals met de tonijn, maar dan met u in de rol van de onfortuinlijke dolfijn.