laatbloeiers #zizo

08/03/2019, Zizo Magazine —  “Vrouwen bij wie er een wezenlijk verschil in lengte is tussen de ring- en wijsvinger van de linkerhand hebben meer kans om lesbisch of biseksueel te zijn. Dat las ik daarnet in de krant.” Meteen schoot de hele tafel in de lach, tot bleek dat het geen bizar bijgeloof betrof, maar het resultaat van een studie bij eeneiige tweelingen; klaarblijkelijk worden zowel vingerlengte als seksuele voorkeur beïnvloed door de testosteronniveaus in de baarmoeder. Het luide gelach van de getrouwde heterovrouwen, die zonet nog luid lachend hun hand op tafel hadden gelegd om de onzin van de stelling te bewijzen, vergleed in vertwijfeld gegiechel. Zou het? Nee toch? Zij toch niet?

Nochtans zou ook dat perfect wetenschappelijk te verklaren zijn. Heel wat vrouwen maken de ‘overstap’ nadat ze jarenlang en vaak gelukkig getrouwd zijn geweest met een man, met wie ze kinderen hebben. Was het zelfcensuur, onderdrukking van gevoelens, of veranderden ze gewoon? Waren ze altijd al lesbisch, of ‘werden’ ze het later? Hoe vloeibaar is onze seksualiteit eigenlijk?

Feit is dat heel wat vrouwen — bekend of onbekend, denk maar aan Cynthia Sex and the City Nixon, of Portia de Rossi, die met Ellen Degeneres trouwde en Susie Orbach, mevrouw Jeanette Winterson — pas na hun dertigste, of zelfs nog later, uit de kast vallen, vaak ook tot hun eigen grote verbazing. Nooit eerder over nagedacht. Altijd zeker geweest van hun heteroseksualiteit. Tot ze, plots, verliefd werden op een vrouw.

Deze late-blooming lesbians vormen de laatste jaren het onderwerp van nogal wat universitaire onderzoeken (The Guardian, 2010). Onderzoeker Christan Moran probeerde uit te zoeken in hoeverre deze ‘transities’ echt een gevolg zijn van een veranderende seksuele oriëntatie; veelal gaan we ervan uit dat wie op latere leeftijd uit de kast komt, altijd al lesbisch was. Ook psychologieprofessor Lisa Diamond volgde langere tijd een groep vrouwen en hun opschuivende seksuele voorkeuren: in de loop van 15 jaar benoemde meer dan 70% haar seksuele voorkeur anders dan bij aanvang. Zij concludeerde dat de relationele context waarin we ons bevinden gevoelens van aantrekking meer of minder relevant maakt, maar dat dit kan veranderen doorheen de tijd. Toch benadrukt ze dat seksuele voorkeur geen keuze is (een conclusie die rechts Amerika graag uit haar onderzoek trekt), maar dat een diepgaande biologische verandering, vergelijkbaar met de puberteit: change — not choice.

Vrouwen blijken seksueel veel flexibeler dan mannen, wiens seksuele oriëntatie stabieler is. (Het spijt me voor alle collegue-crushed homo’s, maar heteromannen van boven de veertig die plots als een blok voor een man vallen, blijken echt zeldzaam.) Wellicht heeft het te maken met het feit dat vrouwen meer aangetrokken zijn tot een bepaald persoon, los van zijn/haar geslacht, concludeerde professor Richard Lippa: een kwart van de vrouwen in zijn onderzoek vond het geslacht van de partner geen relevante parameter voor verliefdheid. Wel valoriseren vrouwen een relatie met andere vrouwen als diepgaander en intenser dan met mannen. (No surprise there. ;) )

Maar zijn alle vrouwen — alle intensiteit en seksuele hoogtepunten ten spijt — wel zo eenduidig gelukkig met hun nieuwe geaardheid? Het aanvaardingsproces dat ze doormaken, blijkt lang niet altijd even gemakkelijk. Net als hun coming-out: ze moeten niet alleen hun ouders en partner, maar ook hun kinderen inlichten, en vrezen vaak niet alleen de reacties van hun eigen omgeving, maar ook van de holebi-gemeenschap.

Afgelopen week vertelde een vrouw van midden de veertig me tussen twee koffies door dat ook zij — altijd hetero geweest, drie kinderen — recent was overgelopen naar de andere kant. Het uitspreken van het L-woord kostte haar nog altijd moeite, zei ze, ‘want het is zo’n lelijk woord.’ En of ik de puppy-episode van Ellen ooit zag? L-abrador? Ik heb haar gerustgesteld, en haar verteld dat de jonge generatie zich gewoon queer noemt. Wat een veel mooier woord is, dat ook veel meer fluïditeit toelaat. (En ja, Melissa Etheridge heeft deze nieuwe bekering na haar concert in de Roma officieel bekrachtigd: in mijn keuken staat nu een spiksplinternieuwe broodrooster te blinken.)

Het stuk zoals het is verschenen, kan je hier nalezen.