veel v, ook in de m #CCDEEENHOORN

Januari ’22, CCDeEenhoorn — De Amerikaanse illustrator Alison Bechdel bedacht in 1985 de Bechdeltest, een lakmoesproef om te achterhalen of films wel of niet vrouw(on)vriendelijk zijn. Drie vragen volstaan: komen in dit verhaal minstens twee vrouwen voor, praten zij met elkaar, en zo ja, hebben zij het over iets anders dan een man? Hoe simpel ook, de test geeft meteen inzicht in de genderverhoudingen in een film: als de vrouwen meer zijn dan bordkarton, hebben ze ook iets te zeggen. Ik legde deze filter even over voorjaarsprogrammatie, en die scoort verbluffend hoog.

Schrijver Ernest Hemingway worstelde zijn hele leven met de drank: een morbide verslaving die hem uiteindelijk tot zelfmoord dreef. Alleen tijdens het werk dronk hij nooit, maar dan nog haalde hij makkelijk een liter whisky per dag. Het was voor hem de manier om zijn demonen te bestrijden en de chronische pijn die hij aan een jachtongeval overhield te verzachten: “Alcohol was de Reuzendoder, waar ik zo vaak niet buiten heb gekund; of althans graag buiten had gekund.” In De reuzendoder van Ernest Hemingway kijkt Thomas Janssens naar de grote schrijver door de bodem van het glas. En door de ogen van vijf vrouwen uit zijn leven.

Dear Winnie van JR.CE.SA.R/KVS/NNT scoort nog hoger, en zet maar liefst negen actrices, zangeressen en performers op scène. Zij laten Winnie Mandela, ook een ‘vrouw-van’, uit de schaduw van haar man Nelson, net als Hemingway ook een Nobelprijswinnaar, treden. Samen brengen ze hulde aan haar strijdlust, want al maakte Winnie fouten, ze vocht wel jarenlang tegen de apartheid in Zuid-Afrika en offerde voor die zaak grotendeels haar persoonlijke leven op.

‘Waarvoor ben jij nog bereid te strijden?’ Die vraag weerklinkt eveneens in Een Lola, van Compagnie Cecilia, losjes gebaseerd op Fassbinders klassieker. Maar ook hier zijn het vijf vrouwen die de arena bevolken: een radicaal antwoord op de mannenwereld die Fassbinder opvoerde in zijn film over het morele failliet van de wereld in het Duitsland van de jaren ‘80. Regisseur Yahya Terryn verplaatst zijn verhaal over liefde en macht naar Lokeren, 2035. Terwijl de wereld probeert recht te krabbelen na een globaal conflict, dromt iedereen samen bij Lola in de loge van de lokale voetbalclub, op zoek naar genot, geluk en verbondenheid.

Ziet u vrouw-zijn graag nog sterker gethematiseerd in een voorstelling? Dan is er nog altijd FoKKoF, waarin Barbara Sarafian even grappig als kwetsbaar balanceert glazen plafond en glazen afgrond, en verwondert kijkt naar de rolpatronen die ons (m/v) nog steeds worden opgedrongen.

Staan er in het voorjaar dan helemaal geen mannen op scène, vraagt u nu? Toch wel, en wel in hun tederste vorm. Waarom durven heteromannen elkaar in onze cultuur nauwelijks aan te raken, behalve in de macho-context van de sport? Waar eindigt bro en begint bromance, en wanneer wordt het romance? Die grenzen worden – letterlijk — afgetast in Tender Men van choreograaf Koen De Preter, een dansvoorstelling over de schoonheid van lichamelijkheid en aanrakingen, én over de misverstanden die daarmee gepaard gaan.

Kom kijken. En laat u raken. In uw mannelijkheid en uw vrouwelijkheid. Op de grens tussen ruw en teder. Tussen stoer en sensueel. Tussen wrevel en ontroering. Kom, ontdek de m/v in uzelf, en laat u verwarren. Tot er in uw hoofd geen gendercliché meer overeind staat.